Doelen

Door deze module kun je:

• Vertellen over je strafbaar gedrag of arrestatie
• Praten met je partner, kinderen, familie, vrienden of werkgever

---

Praten over seks en strafbaar gedrag

Het is vaak lastig om te praten over seks en al helemaal over strafbaar gedrag. Het is moeilijk goed te weten wat te zeggen en ook hoe het te zeggen. Het volgende deel zal je daarbij helpen door enkele sleutelvaardigheden te beschrijven die tijdens zulke gesprekken van pas komen.

Het wisselen van perspectief

Dit betekent het beschouwen van een zaak of situatie vanuit het oogpunt van de ander. Wanneer anderen nadenken over je gedrag zouden ze een hele reeks emoties kunnen ervaren. Je partner zou zich bijvoorbeeld verward, verraden, gekwetst, bezorgd of bang kunnen voelen.

Vul de tabel in met gedrag waarvan je denkt dat de ander het zou vertonen als resultaat van zulke gevoelens. Voeg zo nodig andere gevoelens toe.

Hoe helpt dit jou tijdens een gesprek?

Het begrijpen hoe iemand zich zou kunnen voelen, helpt bij het begrijpen van hun reacties. Je online seksuele gedrag zal iets zijn dat anderen niet hadden verwacht en ze zullen dan ook veel vragen hebben. Je partner zal zich bijvoorbeeld afvragen waarom je dit hebt gedaan, wat er met je zal gebeuren, wat de gevolgen voor hem/haar en de (eventuele) kinderen zullen zijn en wat er in de toekomst zal gebeuren. Jijzelf zal bang en van streek zijn. De ander zal zich waarschijnlijk ook zo voelen, maar daarbovenop zal je partner ook gechoqueerd zijn, aangezien deze niets wist van dit gedrag tot op het moment dat je het vertelde of dat de politie voor de deur stond.

Actief luisteren

Naast praten vormt ook luisteren een essentieel onderdeel van communicatie. Om goed te begrijpen hoe iemand zich voelt moet je het hem of haar vragen en luisteren naar wat ze zeggen. Ook al kan het erg moeilijk zijn het te horen, zeker als het zeer negatief is over je gedrag of als de ander woedend is.

Waarom is het belangrijk om te luisteren?

• Je kunt goed begrijpen wat de ander vertelt.
• Mensen voelen zich serieus genomen als er naar ze wordt geluisterd.
• Het is respectvol.
• De ander voelt zich op waarde geschat als jij belangstelling toont.

Al het bovenstaande zorgt ervoor dat ze een meer positieve houding tegenover jou aannemen en in de toekomst eerder met je zullen willen praten.

Manieren om te laten zien dat je luistert

• Lichaamstaal (iemand knikt en gebaart op gepaste wijze).
• Verbaal (iemand uit gepaste geluiden en gepast commentaar en stelt relevante vragen).
• Oogcontact (met de spreker).

---

Vaardigheden in gesprekken

Praten met je partner

Elk van de hierboven beschreven vaardigheden zijn zeer belangrijk wanneer je met je partner praat. Hieronder staan nog enkele suggesties over hoe je je partner steun kunt geven tijdens en rond de gesprekken.

• Geef je partner tijd de informatie te verwerken

Het kan een shock voor je familieleden zijn, maar voor je partner kan deze het grootst zijn. Jij wist dat er een kans bestond dat je zou worden betrapt, maar zij/hij wist niets van je gedrag. Je partner zal tijd nodig hebben om te begrijpen wat er gebeurt en wat dat voor haar/hem betekent.

• Wees je ervan bewust hoe je partner ermee omgaat

In sommige gevallen zal de arrestatie zo verontrustend en verwarrend voor een partner zijn, dat deze er psychische problemen door krijgt. In sommige gevallen zal de partner al voldoende geholpen zijn door te hebben gepraat met Stop it Now! of met iemand dichtbij. Maar een van de volgende signalen kan erop wijzen dat je partner baat heeft bij professionele hulp.

– Aanhoudende (weken/maanden) problemen met eten en slapen

– Meer of frequenter alcoholgebruik

– Veel huilbuien

– Een slechte stemming die invloed heeft op de dagelijkse activiteiten

– Over langere tijd niet in staat zijn naar het werk te gaan

– Toenemend sociaal isolement (uit de weg gaan van familie en vrienden)

– Moeilijkheden met het onderscheid maken tussen gedachten en de werkelijkheid

– Verlies van belangstelling voor dingen waar ze vroeger plezier aan beleefde

– Aanhoudende angstgevoelens

Dit is geen uitputtende lijst. Iedere permanente verandering in stemming, denken of gedrag kan een teken zijn dat het goed is gespecialiseerde hulp te overwegen.

• Begrijpen van het probleem

Om je partner te ondersteunen in het begrijpen van de situatie, zal hij of zij gebaat zijn bij meer informatie over het fenomeen van strafbaar gedrag. Daarvoor kunnen ze de Stop it Now!-website bezoeken of gratis, anoniem en vertrouwelijk contact opnemen met Stop it Now!.

Praten met kinderen

Praten met kinderen kan lastig zijn voor ouders. Hieronder staan enkele zaken waar ouders zich bewust van zouden moeten zijn:

• Bij afwezigheid van verklaringen voor bepaalde veranderingen in hun gezinssituatie zullen kinderen proberen het te begrijpen door te raden, de lege plekken in te vullen en soms door verkeerde veronderstellingen te maken. Zo kan het zijn dat ze zich een deel van het probleem voelen of het gevoel hebben afgewezen te worden. Doordat een van de ouders hen nu niet meer zo vaak mag zien.
• Waarschijnlijk zullen kinderen op een bepaald moment willen weten waarom een van de ouders heeft gedaan wat deze heeft gedaan. Soms zullen ze er baat bij hebben te weten dat de volwassenen het ook moeilijk vinden om het allemaal te begrijpen en dat de situatie dus erg ingewikkeld is.
• Kinderen zullen allerlei vaak complexe gevoelens over het strafbare gedrag van de ouder hebben. Ze zullen tijd nodig hebben alle informatie te verwerken. De kans is groot dat ze boos zullen zijn over de impact van het strafbaar gedrag op hun eigen levens of op die van anderen. Misschien zijn ze bang dat hun vrienden erachter komen, misschien zijn ze bezorgd over het toekomstige gedrag, of over de mogelijkheid dat de ouder naar de gevangenis moet. Of misschien zullen kinderen zich niet in staat voelen om hun gevoelens te uiten tegenover hun ouders, omdat ze bang zijn dat ze hen daardoor alleen maar nog meer van streek zullen maken. Het is belangrijk dat ze weten dat hun ouders dit begrijpen en dat ze eventueel terecht kunnen bij een andere, vertrouwde volwassene.
• Vaak is het een van de grootste uitdagingen voor ouders om om te gaan met de effecten van hun strafbaar gedrag op hun kinderen. Het is belangrijk om in gedachten te houden dat het kind er hoogstwaarschijnlijk toch wel achter komt, en dat het beter is dat het kind het op een gecontroleerde manier en uit de mond van een vertrouwde volwassene hoort, dan op enige andere wijze. Kinderen voelen vaak boosheid wanneer belangrijke informatie voor hen verborgen wordt gehouden, aangezien ze vinden dat ze recht op die informatie hebben. Sowieso is de timing erg belangrijk.
• Kinderen kunnen erg verward raken door een teveel aan details, beperk deze daarom, zeker wanneer het jonge kinderen betreft. Laat het kind wel weten dat het oké is om vragen te stellen, hoewel je ze misschien nu niet allemaal kunt beantwoorden.

Elke situatie en gezinscontext is verschillend en elk kind is anders. De leeftijd van je kinderen bepaalt ook wat je kan vertellen en de manier waarop je het kan vertellen.

Wanneer dat relevant is zou je misschien ook nog iets kunnen zeggen over dat:

• De ouder erg van streek is dat hij het gezin zoveel problemen heeft bezorgd.
• De ouder hulp zoekt voor zijn probleem.
• We wilden dat je dit niet hoefde te horen, maar we vonden dat je wel het recht had te weten wat er aan de hand is.

Voor het kind is het altijd het beste als de ouders het erover eens kunnen worden wat ze hem of haar vertellen.

Ook is het goed het volgende te onthouden:

• Wees niet angstig tegenover je kinderen, dus beheers je eigen emoties.
• Het beste is om meer dan één gesprek te voeren. Laat de kinderen weten dat ze altijd met je kunnen praten en vragen kunnen stellen.
• Dat het van belang is dat alle vertrouwde volwassenen consistente boodschappen geven.
• Luisteren.
• Als kinderen zien dat hun ouders ergens goed mee om weten te gaan, gaan zij dat zelf ook doen.
• Ouders kennen hun kind het beste en kunnen dus ook het best beoordelen hoe met hem of haar te praten.

Praten met vrienden/ andere familieleden

De belangrijkste persoon in het gesprek is degene tegen wie je praat en hun gevoelens en reacties moeten op de eerste plaats komen. Hieronder volgen enkele aspecten waar je over na zou moeten denken.

• Het is waarschijnlijk het beste een neutrale plek te kiezen. Als de ontmoeting plaatsheeft in je huis voelt de ander zich misschien ongemakkelijk bij de gedachte dat het strafbaar gedrag daar heeft plaatsgevonden en wil hij/zij misschien vertrekken. Als je in het huis van de ander afspreekt, loop je het risico dat de ander je vraagt te vertrekken. Een neutrale plek voelt comfortabeler en vermindert de druk.
• Denk erover na waar en hoe je zit. Probeer een tafel op een rustig plekje te kiezen, aangezien je niet wilt dat derden meeluisteren. Probeer locaties te vermijden met minderjarigen, omdat hun aanwezigheid de druk op jullie beide kan opvoeren. Plaats je stoel zo dat je niemand anders in de ruimte aankijkt, want op die manier zal je gemakkelijker in staat zijn het probleem openlijk te bespreken.
• Kijk of het mogelijk is een tafel tussen jullie beide in te hebben staan. Dit creëert een kleine barrière tussen jullie, maar zorgt er ook voor dat jullie allebei makkelijk even kunnen pauzeren.
• Denk erover na hoe je het nieuws brengt. Het is van groot belang dat de ander zich niet geïntimideerd voelt aangezien je hem/haar hoogstwaarschijnlijk iets gaat vertellen dat choqueert, kwetst en boos maakt.
• Praat niet te hard en te snel.
• Het kan helpen om eerst een paar minuten over koetjes en kalfjes te praten, om de ander te bedanken voor zijn/haar komst, om sorry te zeggen dat je een erg moeilijk gesprek gaat beginnen. Geef daarbij aan dat je voorbereid bent op iedere soort reactie en dat je ieder gevoel dat de ander aan het eind van het gesprek heeft zal accepteren.
• Het kan ook wijs zijn om de ander te zeggen dat je graag persoonlijk met hem/haar wilde praten omdat hij/zij een belangrijk deel van je leven vormt. En dat je graag eerst alles zou willen uitleggen, en daarna bereid bent elke vraag van de ander te beantwoorden.
• Leg eerst uit wat er is gebeurd, vertel dan over het juridische proces en hoe je je probleem aanpakt (door bijvoorbeeld een psycholoog te bezoeken), en vul dat aan met meer achtergrondinformatie over wat er is gebeurd en wat er allemaal aan voorafging.
• Wees bereid om pauzes te nemen, het is voor jullie beiden veel om mee om te gaan.
• Het is aan te bevelen om niet, onder geen omstandigheden, te beschrijven wat er op de foto’s te zien was. De ander wil dat niet weten of kan dat niet gebruiken. Misschien dringen ze aan en denken ze dat ze dat wel willen weten, maar dat is niet zo. Je zou kunnen zeggen dat het seksueel misbruikbeelden van minderjarigen waren zonder daarbij in detail te treden.
• Probeer in te schatten wat aan wie te vertellen, gebaseerd op wat je van iemand weet. De ander krijgt veel op zijn bord, en hoeft niet per se alles te horen tijdens een eerste ontmoeting.
• Het is enorm belangrijk om te benadrukken dat je heel goed weet dat wat er gebeurde fout was en dat, los van de toedracht, jijzelf de volle verantwoordelijkheid voor je strafbaar gedrag neemt.
• Beëindig het gesprek door (nogmaals) te zeggen dat dit een afschuwelijk verhaal was. En bedank ze voor het luisteren, zeg hoezeer het je spijt dat dit is gebeurd, maar dat je wilde dat de ander het van jou hoorde.
• Misschien kan je de volgende dag een sms’je of app’je sturen waarin je de ander nogmaals bedankt en nogmaals excuses aanbiedt voor waar hij/zij naar heeft moeten luisteren.
• Laat het daarna aan de ander over of er nog verder contact plaatsvindt.

Praten met werkgevers

Hieronder staan een aantal tips:

• Sta altijd klaar om je strafblad te bespreken, leer hiertoe een aantal zinnen uit je hoofd.
• Zorg ervoor dat je precies weet wat je strafblad behelst en wat dat betekent voor mogelijk werk.
• Leg uit waaruit het strafbaar gedrag bestond (maar houd het simpel).
• Vertel iets over wat er op dat moment in je leven aan de hand was (maar gebruik het niet als excuus voor het strafbaar gedrag).
• Leg uit wat je sindsdien hebt gedaan om ervoor te zorgen dat je het niet weer zult doen (cursussen, trainingen, professionele hulp).
• Benadruk dat je alles doet om nooit meer in die positie terecht te komen en dat je strafbare gedrag definitief tot het verleden behoort.
• Leg uit dat je beseft dat wat je hebt gedaan fout was, maar dat je veel te bieden hebt en op zoek bent naar een kans om dat te bewijzen.
• Begin en eindig met iets positiefs, plaats het negatieve verhaal in het middendeel van het gesprek.
• Je kunt overwegen voorafgaand aan het interview een brief te overhandigen met daarin je verhaal maar ook de veranderingen die je sindsdien hebt aangebracht. Denk bovendien aan het ‘begin-en-eindig-positief-verhaal’.
• Wees bereid alles onder vier ogen te bespreken, eventueel samen met een brief en eventuele andere relevante documenten. Als je dit op de juiste manier aanpakt, kan het laten zien dat je graag eerlijk wilt zijn, dat je de verantwoordelijkheid voor je gedrag op je neemt en dat je wroeging voelt.

Denk over het volgende na:

• Aan wie je zaken moet onthullen
• Wat zij precies moeten weten
• Waar je dit hen het beste kunt vertellen
• Hoe je het hen vertelt
• Hoe ze je kunnen helpen
• Waarom ze belangrijk voor je zijn

---

Als je bij het doorlopen van deze module vragen of bezorgdheden hebt, mag je steeds contact opnemen met Stop it Now!. Wij kunnen je helpen met het doorlopen van de zelfhulpmodule en/of kunnen naar jou luisteren als je hier behoefte aan hebt.

Stop it Now! is anoniem, vertrouwelijk en gratis.